Een boekentip: Whale Done! The power of positive relationships van Ken Blanchard, Thad Lacinak, Chuck Tompkins & Jim Ballard
Het boek zelf is al oud, uit 2002, maar wat mij betreft de moeite waard om eens onder de aandacht te brengen.
Het combineert namelijk twee grote interesses van mij: gedrag van dieren (ik ben van oorsprong een etholoog) en het gedrag van mensen (tegenwoordig ben ik coach & trainer).
Hoewel ik zeker van mening ben dat kinderen (en ouders) echt anders zijn dan orka’s 🙂 zitten er in de methode die in dit boek beschreven staat een aantal interessante zaken.
Het boek is geschreven in een verhalende vorm waardoor het heel makkelijk leest en goed blijft hangen.
Manager Wes Kingsley is getrouwd en heeft twee dochters. Hij bezoekt Orlando om een zakelijke conferentie bij te wonen, maar de echte reden is om te ontsnappen aan familie en het kantoor, aangezien hij moeite heeft om de twee in evenwicht te houden. Met het oog op ontspanning besluit hij de beroemde Killer Whales-show in het Shamu Stadium in SeaWorld te bezoeken. Hier spelen orka’s van 5000 kilo in harmonie met hun vertrouwde trainers die minder dan 100 kilo wegen.
Op dat moment in zijn leven heeft hij moeite om zijn medewerkers aan het werk te krijgen zodat hun prestaties verbeteren. Terwijl hij naar de show kijkt, vraagt hij zich af hoe hij de positieve trainingstechnieken die orkatrainers gebruiken, zelf kan gebruiken om zijn medewerkers beter te laten presteren.
Wes begint na te denken over de interactie tussen de twee en over wat de walvissen zou kunnen motiveren om zo’n betoverende show op te voeren. Zijn ontmoeting met de trainer van deze walvissen geeft hem een verrassend inzicht in dit opzicht: hoewel het natuurlijk is om de mens — het meest intelligente dier — andere dieren zoals honden, papegaaien, enz. te zien trainen, ziet Wes hier een omkering van de rollen. Het is duidelijk, zoals de trainer zegt: “Als je te maken hebt met een dier van elfduizend pond dat geen Engels spreekt, leer je veel.” Het geduld dat nodig is om de walvissen te overtuigen om consequent samen te werken, te vertrouwen en vriendschap te sluiten met hun trainer, omvat een formule die de auteurs “het benadrukken van het positieve” noemen.
In verschillende situaties van ons leven, terwijl we met mensen omgaan, zijn we op de een of andere manier altijd ‘enthousiast’ om fouten en tekortkomingen te ontdekken.
Dat wat ze in het boek ‘GOTcha’ noemen.
Maar wat Wes bij SeaWorld ziet, is dat de trainers meer aandacht besteden aan het zoeken naar dingen die de walvissen goed doen en dat ze de walvissen belonen. Dat noemen ze ‘Whale Done!’
Maar wanneer de trainers negatief gedrag zien, negeren ze het of sturen ze de energie van de walvissen naar iets heel anders. Daarom vinden de walvissen hun trainers altijd liefdevol en zorgzaam en dit is de basis voor hun vertrouwen in hen.
De trainers straffen de orka’s nooit! Dit heeft geen enkele zin, het zou het vertrouwen alleen maar schaden. Sterker nog, je wil een orka niet boos hebben. Zeker niet wanneer je daarna weer het water in moet met de orka…
De ‘Whale Done-methode’ uitgelegd.
“A killer-whale doesn’t care how much you know, he wants to know how much you care.”
Trainers krijgen veel meer gedaan van orka’s wanneer de trainers echt van de dieren houden. De orka lijkt het te weten wanneer er van ze gehouden wordt en reageren overeenkomstig.
Orka’s gehoorzamen simpelweg niet wanneer ze je niet vertrouwen. Dus de trainers voeren ze en spelen met ze. Door dit te doen, bouwen ze een relatie op die leidt tot dat vertrouwen.
Ook creëren de trainers een omgeving waarin de orka’s zowel plezier kunnen hebben als kunnen leren en zich kunnen ontwikkelen. Om het proces te vereenvoudigen, beginnen walvistrainers met eenvoudige lessen. Deze techniek werkt ook bij mensen.
Een andere sleutel tot succesvolle motivatie en training is het behandelen van elke persoon als iemand met “onbeperkte capaciteiten voor ontwikkeling en prestatie”, net zoals de trainers de walvissen zien. Ze proberen de dieren te laten zien dat ze betrouwbare vrienden zijn en gebruiken die vriendschap vervolgens om een speelse omgeving te creëren. Ze maken van het hele trainingsproces een spel, te beginnen met eenvoudige lessen die de walvissen gemakkelijk kunnen leren. Langzaam beginnen en de training leuk en vriendelijk houden, ook dit werkt met mensen.
Verder hebben de trainers duidelijke verwachtingen van de orka’s en moedigen ze het juiste gedrag aan door duidelijk de gevolgen van verschillende acties te laten zien.
Het hebben van grote verwachtingen helpt ook, omdat mensen, net als de walvissen, zich zullen aanpassen aan wat je van hen verwacht. Verwacht meer en ze zullen meer doen.
Wanneer je iets gedaan wil krijgen van orka’s en van mensen probeer dat dan eens te doen op de ABC-manier.
Dit houdt in dat je het gewenste gedrag stimuleert door duidelijke input te geven over de gevolgen van verschillend gedrag, zowel gewenst als ongewenst.
De ABC methode
De ABC methode staat voor:
- A = Activator, Iets wat de prestatie op gang brengt
- B = Behavior (Gedrag), De prestatie die plaatsvindt
- C = Consequence (Gevolg), Jouw reactie op de uitvoering
Bouw ABC’s van goed management op
A: De activator kan een persoon, een instructiereeks, een trainingsproces of een incident of gebeurtenis zijn. Maar doelen, als ze goed zijn gesteld, zijn de meest voorkomende en effectieve activators. Om goede prestaties te leveren, moeten doelen duidelijk en haalbaar zijn.
B: Als je mensen eenmaal hebt gemotiveerd om te presteren, observeer dan het gedrag dat daaruit voortvloeit. Voor walvissen kan het gedrag een onderdeel van een show zijn, zoals hoog uit het water springen; voor mensen kan het gedrag alles zijn wat je wilt verbeteren, zoals het verkoopvolume
Het tweede deel van de Whale Done-aanpak gaat over Consequence, de reactie op het gedrag. Het is het signaleren van alles dat goed gaat en het vermogen om op een juiste manier te corrigeren. (Ook het signaleren van alles dat goed gaat leidt tot vertrouwen wat de basis is van de training)
Zoek vervolgens, terwijl je hen begeleidt en het gedrag van werknemers (of kinderen) omleidt, naar iemand die iets goed doet en geef onmiddellijk complimenten. Om positief gedrag te accentueren, geven de trainers een walvis een traktatie zodra deze iets correct doet.
Wanneer iets niet goed gaat en er een fout optreedt dan is het belangrijk om te zorgen dat de energie op iets anders gericht wordt.
4 soorten reacties (Consequences)
Daar gaan we nog wat dieper op in. Er zijn vier soorten reacties:
- Geen reactie
Meest populaire, mensen zijn gewend om genegeerd te worden
- Negatieve reactie
De reactie waar mensen echt op letten
Die komt in de vorm van een boze blik, verbale kritiek of een straf
- Omleiding
De meest effectieve manier om het ongewenste gedrag aan te pakken
Hun energie en aandacht terug te leiden naar wat ze verondersteld werden te doen of naar iets anders
Omleiden naar een andere taak en weer hun prestaties observeren. Daarna ze weer ‘betrappen’ op iets dat ze goed doen
- Positieve respons
Minst gebruikt en zeer krachtig
De Whale Done! methode en de omleidingsreactie
De Whale Done-methode maakt veel gebruik van de omleidingsreactie bij ongewenst gedrag. De omleidingsreactie werkt als volgt:
- Beschrijf de fout of het probleem zo snel mogelijk, duidelijk en zonder schuld
- Toon de negatieve impact ervan
- Neem indien van toepassing de schuld op je voor het niet duidelijk maken van de taak
- Bespreek de taak in detail en zorg ervoor het is duidelijk begrepen
- Geef uiting aan je blijvende vertrouwen en vertrouwen in de persoon
Naast de omleidingsreactie maakt Walvis Done-methode gebruik van de postitieve respons, dit is de al eerder genoemde ‘Whale Done!’ reactie.
De Whale Done! reactie werkt als volgt:
- Prijs onmiddellijk.
- Wees specifiek.
- Deel positieve gevoelens.
- Moedig hen aan om door te gaan met het goede werk.
In het dagelijkse leven zijn veel mensen bezig met ‘GOTcha’ (Mensen betrappen die dingen verkeerd doen). Wat veel beter zou zijn is als mensen op zoek gaan naar ‘Whale Done!’ (Mensen betrappen die dingen goed doen)
De drie belangrijkste lessen uit dit boek zijn wat mij betreft:
1. Bouw vertrouwen op door het positieve te accentueren
2. Stappen in de omleidingsreactie
3. Elementen van de Whale Done Response
Tot slot:
Dit boek gaat voor een groot deel over management en een kleiner deel over opvoeding. Er is een vervolg van dit boek dat alleen over opvoeding gaat: Whale Done! Parenting
Dit boek heb ik hier echter niet besproken omdat de Whale Done! methode in dit boek minder goed uitgelegd wordt vind ik. Maar dit boek is ook zeker het lezen waard.